వేమన పద్యాలు

వేమన





కుండ కుంభమన్న, కొండ పర్వతమన్న
ఉప్పు లవణమన్న నొకటి గాదె!
భాష లింతె వేరు పరతత్వ మొక్కటే
విశ్వదాభిరామ వినుర వేమ.


ఇనుము విరిగెనేని ఇనుమారు ముమ్మారు 
కాచి అతుకనేర్చు కమ్మరీడు; 
మనసు విఱిగెనేని మరి యంట నేర్చునా?
 విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!

పట్టుపట్టరాదు పట్టివిడువరాదు
పట్టినేని బిగియ పట్టవలయు
పట్టు విడుచుట కన్న పనిచేయుటే మేలు 
॥విశ్వ॥

అనువుగాని చోట అధికుల మనరాదు,
కొంచెముండుటెల్ల కొదువ కాదు
కొండ అద్దమందు కొంచమై యుండదా?
!!విశ్వ!!



ఊరు కొండవీడు, ఉనికి పశ్చిమవీధి 
మూగ చింతల పల్లె మొదటి ఇల్లు 
ఎడ్డె రెడ్డికుల మదేమని తెల్పుదు;

చంపదగిన యట్టి శత్రువు తనచేత 
జిక్కె నేని కీడు - సేయరాదు 
పొసగ మేలు చేసి పొమ్మనుటే చాలు



భూమి నాది యన్న భూమి ఫక్కున నవ్వు 
దానహీను జూచి ధనము నవ్వు 
కదనభీతుజూచి కాలుండు నవ్వురా


కనక మృగము భువిని గద్దు లేదనకయె
 తరుణి విడిచి చనియె దాశరధి యు
 దెలివిలేనివాడు దేవుడెట్లాయోరా?
 విశ్వధాభిరామ! వినురవేమ!

కోపమునను ఘనత కొంచమైపోవును
కోపమును మిగులఁగోడు గలుగుఁ
కోపమణచెనేని కోర్కెలునీడేరు
విశ్వదాభిరామ వినుర వేమ


కానివానితోడఁ గలసి మెలఁగుచున్నఁ
గానివానిగానె కాంతు రవని
తాటి క్రింద పాలు ద్రాగిన చందమౌ
విశ్వదాభిరామ! వినుర వేమ!



అల్పబుద్ధి వాని కధికార మిచ్చిన
దొడ్డవారినెల్ల తొలగగొట్టు
చెప్పు తినెడు కుక్క చెరకు తీపెరుగునా?
విశ్వదాభిరామ! వినుర వేమ!


వేరుపురుగుచేరి వృక్షంబుజెఱచుఁను
చీడ పురుగు జేరి చెట్టుఁజెఱచుఁ
కుత్సితుండు చేరి గుణవంతుఁజెఱచురా
విశ్వదాభిరామ! వినుర వేమ!



మేడిపండు చూడ మేలిమై యుండు
పొట్టవిప్పి చూడ పురుగులుండు
బిరికి వాని మదిని బింకమీలాగురా
విశ్వదాభిరామ! వినుర వేమ!


మిరపగింజచూడ మీద నల్లగనుండు
కొరికిచూడ లోనచురుకు మనును
సజ్జను లగువారి సారమిట్లుండురా
విశ్వదాభిరామ! వినుర వేమ!


తల్లిదండ్రుల మీద దయలేని పుత్రుండు 
పుట్ట నేమి వాడు గిట్టనేమి
పుట్టలోని జెదలు పుట్టవా? గిట్టవా?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమా!




భూమి లోన బుట్టు భూసారమెల్లను
తనువు లోన బుట్టు తత్త్వమెల్ల
శ్రమము లోన బుట్టు సర్వంబు తానౌను
విశ్వదాభిరామ వినుర వేమ.


కులము గలుగువాడు గోత్రంబు గలవాడు 
విద్య చేత విర్రవీగువాఁడు 
పసిడిగల్గువాని బానిస కొడుకులు 
విశ్వదాభిరామ! వినుర వేమ! 

 తాత్పర్యం: మంచి కులముగల వాడునూ, మంచి గోత్రము కలవాడునూ,విద్యచేత గర్వించువాడునూ ముగ్గురూ సంపద గలవానిని చూచి ఆశ్రయిస్తారు. ఆతిథ్యము పొందుతారు.వానికి బానిసగా ఉంటారని భావం.




చంపదగినయట్టి శత్రువు తనచేత 
చిక్కెనేని కీడు సేయరాదు 
పొసగ మేలు చేసి పొమ్మనుటే మేలు 
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ



ఉర్వివారికెల్ల నొక్క కంచము బెట్టి 
పొత్తుగుడిపి పొలము కలయజేసి
తలను చెయ్యిబెట్టి తగునమ్మజెప్పరా 
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ'

కులవిచక్షణలోని డొల్లతనం గురించి.

మాలవానినంటి మరి నీటమునిగితే 
కాటికేగునపుడు కాల్చు మాల 
అప్పుడంటినంటు ఇప్పుడెండేగెనో 
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ



ఇంటియాలి విడిచి ఇల జారకాంతల 
వెంటదిరుగువాడు వెర్రివాడు 
పంటచేను విడిచి పరిగె ఏరినయట్లు 
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ



పిండములను జేసి పితరులు దలపోసి 
కాకులకును పెట్టుగాడ్దెలారా 
పియ్యిదినెడుకాకి పితరుడెట్లాయరా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ

కామెంట్‌లు

కామెంట్‌ను పోస్ట్ చేయండి

ఈ బ్లాగ్ నుండి ప్రసిద్ధ పోస్ట్‌లు

కార్తెలు ( kārte)

చిత్రం
        pc: oneindiatelugu.com  There are 27 stars according to Telugu Astrology. Each has its own unique way. These are decided by the entry of the Surya or Sun.    సూర్యుడి గమనాన్ని ఆధారంగా చేసుకుని సంవత్సర కాలాన్ని 27 భాగాలుగా చేశారు. వాటికి ‘కార్తె’ అనే పేరు నిర్ణయించారు. ఒక్కో నక్షత్ర కూటమిలో సూర్యుడు దాదాపు రెండు వారాల పాటు ఉంటాడు. దీనిప్రకారం ఒక్కో కార్తె సుమారుగా 13 లేదా 14 రోజులు ఉంటుంది. అశ్వని నుంచి రేవతి వరకు ఇలా నక్షత్రాల పేరు మీద కార్తెలు ఏర్పడ్డాయి.             జోతిష్కులు 27 నక్షత్రాల ఆధారంగా జాతకాలు,  పంచాంగాలు తయారు చేశారు. సూర్యోదయమై నప్పుడు ఏ చుక్క (నక్షత్రం) చంద్రుడికి దగ్గరగా ఉంటే ఆ రోజుకు ఆ నక్షత్రం పేరు పెట్టారు. పున్నమి రోజు చంద్రుడు ఏ చుక్కతో ఉంటే ఆ నెలకు ఆ పేరు పెట్టారు.కానీ తెలుగు రైతులు మాత్రం ఇవే నక్షత్రాలతో తమ అనుభవాల ఆధారంగా వ్యవసాయ పంచాంగాలు తయారుచేసుకున్నారు. ఈ నక్షత్రాలను కార్తెలు అని పిలిచారు.సూర్యుడు ఏ నక్షత్రానికి దగ్గరగా ఉంటే ఆ కాలానికి ఆ  కార్తె  పేరు ప...
మరింత చదవండి

తెలుగు కథానిక - వికాసం

చిత్రం
తెలుగు కథానిక - వికాసం ప్రాచీన కావ్యాలన్ని కథతో ముడిపడి వున్నాయి. ఇప్పుడైతే కవిత్వం, కథ వేరు వేరుగా ఉన్నాయి గాని అప్పటివన్ని కథాకావ్యాలే. వచనంలో రాయడాన్ని గద్యం అన్నారు. కవిత్వాన్ని పద్యం అన్నారు. పద్యం, గద్యం, పద్యగద్యం ఇలా మూడు రూపాల్లో కథా కావ్యాలు వచ్చాయి. పద్యగద్య కావ్యాన్ని 'చంపూ' కావ్యం అంటారు. రుగ్వేదంలో, ఉపనిషత్తుల్లో, పురాణాల్లో, భారతంలో, రామాయణంలో ఉన్న కథలన్నీ కవిత్వంలో ఉన్నాయి గాని, అవన్నీకథలే. తెలుగులో అనగా అనగా అని మొదలుపెడితే ఆంగ్లంలో లాంగ్ లాంగ్ అగో, ఒన్స్ అపాన్ ఎ టైమ్ అంటూ మొదలు పెడతారు. మహాభారతంలో వచ్చే నలదమయంతి కథ, సతీ సావిత్రి కథ లాంటి వాటిని ఉపాఖ్యానాలు అన్నారు. కథలను కూడా విభజించారు. నీతి చెప్పే కథలను “నిదర్శనం' అన్నారు. ప్రారంభంలో రహస్యం (సస్పెన్స్) బట్టబయలు చేయకుండా చివరలో చెప్పే కథను “ మణికుల్య' అన్నారు. అగ్ని పురాణంలో(క్రీ.పూ. 7 శతాబ్దం) కథల్లో ఆఖ్యాయిక, కథ, ఖండకథ, పరికథ, కథానిక వంటి రకాలున్నాయని పేర్కొన్నట్లు జయంతిపాపారావు తన 'వెయ్యేళ్ల కథా ప్రస్థానం'లో చెప్పినారు. (1) ఆఖ్యాయిక : ఇది గద్యరూపంలో ఉంటుంది. దీనిలో 'ఉచ్వాసాల...
మరింత చదవండి

స్వేచ్ఛా శృంగార కథల సమాహారం శుకసప్తతి కథలు

చిత్రం
                                       శుకసప్తతి, స్వేచ్ఛాశృంగారానికి సంబంధించిన కథల సంపుటి. ఇందులో 21 పెద్ద కథలు, 9 ఉపకథలు, మొత్తం ముప్పై కథలు ఉన్నాయి. దీనిని పాలవేకరి ఖాదిరీపతి రచించాడు. ఇతను క్రీ.శ. 1660 నాటి కాలంలో జీవించాడు. నేటి ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రంలోని అనంతపురం జిల్లాలోని కదిరిలో జన్మించాడని కొందరు భావిస్తున్నారు. జయంతి పాపారావు తన “ఆరు వేల కథల ప్రస్థానం"లో ఆనాటి మైసూరు రాష్ట్రంలోని కోలార్ లో జన్మించాడని పేర్కొన్నారు. ఖాదిరీపతి శుకసప్తతిని 17వ శతాబ్దంలోని మూడోపాద ప్రాంతంలో రచించారని చరిత్రకారులు భావిస్తున్నారు. ఖాదిరీపతిని కాలక్రమంలో కదిరీపతిగా పిలిచారు. కదిరీపతి తల్లిదండ్రులు కదరరాజు, కదురమ్మ.వాస్తవానికి శుకసప్తతి పేరుతో 12వ శతాబ్దంలోనే ఒక సంస్కృత కావ్యం వచ్చింది. కాని కదిరీపతి ఆ శుకసప్తతిని అనువాదం చేయలేదు. తన స్వతంత్ర రచనగా తెలుగులో పద్యకావ్యంగా అదే రీతిలో రాసినాడు. ఒక రకంగా ఇది అనుకరణ కావ్యం.           ఇందులోని కథలన్నీ పురాణ కథలు కావు....
మరింత చదవండి