తెలుగు సాహిత్యం

వేమన కుండ కుంభమన్న, కొండ పర్వతమన్న ఉప్పు లవణమన్న నొకటి గాదె! భాష లింతె వేరు పరతత్వ మొక్కటే విశ్వదాభిరామ వినుర వేమ. ఇనుము విరిగెనేని ఇనుమారు ముమ్మారు  కాచి అతుకనేర్చు కమ్మరీడు;  మనసు విఱిగెనేని మరి యంట నేర్చునా?  విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! పట్టుపట్టరాదు పట్టివిడువరాదు పట్టినేని బిగియ పట్టవలయు పట్టు విడుచుట కన్న పనిచేయుటే మేలు  ॥విశ్వ॥ అనువుగాని చోట అధికుల మనరాదు, కొంచెముండుటెల్ల కొదువ కాదు కొండ అద్దమందు కొంచమై యుండదా? !!విశ్వ!! ఊరు కొండవీడు, ఉనికి పశ్చిమవీధి  మూగ చింతల పల్లె మొదటి ఇల్లు  ఎడ్డె రెడ్డికుల మదేమని తెల్పుదు; చంపదగిన యట్టి శత్రువు తనచేత  జిక్కె నేని కీడు - సేయరాదు  పొసగ మేలు చేసి పొమ్మనుటే చాలు భూమి నాది యన్న భూమి ఫక్కున నవ్వు  దానహీను జూచి ధనము నవ్వు  కదనభీతుజూచి కాలుండు నవ్వురా కనక మృగము భువిని గద్దు లేదనకయె  తరుణి విడిచి చనియె దాశరధి యు  దెలివిలేనివాడు దేవుడెట్లాయోరా?  విశ్వధాభిరామ! వినురవేమ! కోపమునను ఘనత కొంచమైపోవును కోపమును మిగులఁగోడు గలుగుఁ కోపమణచెనేని కోర్కెలునీడేరు విశ్వదాభిరామ వినుర వేమ కానివానిత...

ఏ దివిలో విరిసిన పారిజాతమో  ఏ కవిలో మెరిసిన ప్రేమగీతమో  నా మదిలో నీవై నిండిపోయెనే.. ఏ దివిలో విరిసిన పారిజాతమో  ఏ కవిలో మెరిసిన ప్రేమగీతమో  నీ రూపమే దివ్య దీపమై  నీ నవ్వులే నవ్యతారలై నా కన్నుల వెన్నెల  కాంతి నింపెనే.. ఏ దివిలో విరిసిన పారిజాతమో  ఏ కవిలో మెరిసిన ప్రేమగీతమో  పాలబుగ్గలను లేత సిగ్గులు పల్లవించగా రావే నీలి ముంగురులు పిల్లగాలితో ఆటలాడగా రావే పాలబుగ్గలను లేత సిగ్గులు పల్లవించగా రావే నీలి ముంగురులు పిల్లగాలితో ఆటలాడగా రావే కాలి అందియలు ఘల్లు ఘల్లుమన రాజహంసలా రావే ఏ దివిలో విరిసిన పారిజాతమో  ఏ కవిలో మెరిసిన ప్రేమగీతమో  నా మదిలో నీవై నిండిపోయెనే.. ఏ దివిలో విరిసిన పారిజాతమో  ఏ కవిలో మెరిసిన ప్రేమగీతమో  నిదుర మబ్బులను మెరుపు తీగవై కలలు రేపినది నీవే బ్రతుకు వీణపై ప్రణయరాగములు ఆలపించినది నీవే నిదుర మబ్బులను మెరుపు తీగవై కలలు రేపినది నీవే బ్రతుకు వీణపై ప్రణయరాగములు ఆలపించినది నీవే పదము పదములో మధువులూరగా పదము పదములో మధువులూరగా కావ్యకన్యవై రావే ఏ దివిలో విరిసిన పారిజాతమో  ఏ కవిలో మెరిసిన ప్రేమగీతమో  నా మదిలో నీవై నిం...

తోం ధిరననన ధిర ధిర నా... తోం ధిరననన ధిర ధిర నా ... తోం ధిరన ధోం ధిరన ధీర ధీర నా నా... తోం ధిరననన ధిర ధిర నా... తోం ధిరననన ధిర ధిర నా ... ప్రణామం ప్రణామం ప్రణామం ప్రభాత సూర్యుడికి ప్రణామం ప్రణామం ప్రణామం ప్రణామం సమస్త ప్రకృతికి ప్రణామం ప్రమోదం ప్రమోదం ప్రమోదం ప్రతి సృష్టి చిత్రం ప్రమోదం ప్రయాణం ప్రయాణం ప్రయాణం విశ్వంతో మమేకం ప్రయాణం మన చిరునవ్వులే పూలు నిట్టూర్పులు తడి మేఘాలు హృదయమే గగనం రుధిరమీసంద్రం ఆశే పచ్చదనం మారే ఋతువుల్లా వర్ణం మన మనసుల భావోద్వేగం  సరిగా చూస్తే ప్రకృతి మొత్తం మనలో ప్రతిబింబం నువ్వెంత నేనెంత రవ్వంత ఎన్నో యేల్లది సృష్టి చరిత అనుభవమే దాచింది కొండంత తన అడుగుళలో అడుగేసి వెళదాం జన్మంతా ప్రణామం ప్రణామం ప్రణామం ప్రభాత సూర్యుడికి ప్రణామం ప్రణామం ప్రణామం ప్రణామం సమస్త ప్రకృతికి ప్రణామం ఎవడికి సొంతం ఇదంతా ఇది యెవ్వడు నాటిన పంట ఎవడికి వాడు నాదే హక్కని చెయ్యేస్తే ఎట్ట తరములనాటి కదంతా మన తదుపరి మిగలాలంతా కదపక చెరపక పదికాలాలిది కాపాడాలంట ప్రేమించే పధమ్మే ఈ విశ్వం ఇష్టాంగా గుండెకు హత్తుకుందాం కన్నెర్రే కన్నీరై ఓ కొంచెం తల్లడిల్లిందో ఈ తల్లి ఏ ఒక్కరు మిగలం ప్రణామం ప్రణామం ప్రణ...

MOVIE: JARIGINA KATHA SINGERS: GHANTASALA MUSIC: GHANTASALA LYRICIST: Dr C NARAYANA REDDY భలే మంచి రోజు పసందైన రోజు వసంతాలు పూచే నేటి రోజు ఆ... వసంతాలు పూచే నేటి రోజు (S2) భలే మంచి రోజు పసందైన రోజు వసంతాలు పూచే నేటి రోజు ఆ... వసంతాలు పూచే నేటి రోజు  గుండెలోని కోరికలన్నీ గువ్వలుగా ఎగసిన రోజు గువ్వలైన ఆ కోరికలే గూటిలోన చేరిన రోజు  గుండెలోని కోరికలన్నీ గువ్వలుగా ఎగసిన రోజు గువ్వలైన ఆ కోరికలే గూటిలోన చేరిన రోజు నింగిలోని అందాలన్నీ ముంగిటిలోనే నిలిచిన రోజు భలే మంచి రోజు పసందైన రోజు వసంతాలు పూచే నేటి రోజు ఆ... వసంతాలు పూచే నేటి రోజు చందమామ అందిన రోజు బృందావని నవ్విన రోజు తొలి వలపులు చిలికిన రోజు కులదైవం పలికిన రోజు  చందమామ అందిన రోజు బృందావని నవ్విన రోజు తొలి వలపులు చిలికిన రోజు కులదైవం పలికిన రోజు కన్న తల్లి ఆశలన్నీ సన్నజాజులై విరిసిన రోజు భలే మంచి రోజు పసందైన రోజు వసంతాలు పూచే నేటి రోజు ఆ... వసంతాలు పూచే నేటి రోజు (S1&S2) ఆ..ఆ హాహా హాహా హా ఆ..ఆ హాహా హాహా హా ఆ..ఆ హాహా హాహా హా ఆ..ఆ హాహా హాహా హా

పల్లవి: రాశాను ప్రేమలేఖలెన్నో దాచాను ఆశలన్ని నీలో భువిలోన మల్లియలాయే దివిలోన తారకలాయే నీ నవ్వులే చరణం 1: కొమ్మల్లో కోయిలమ్మా కోయన్నది నా మనసు నిన్నే తలచీ ఓయన్నదీ మురిపించే ముద్దు గులాబి మొగ్గేసింది చిన్నారి చెక్కిలికేమో సిగ్గేసింది చరణం 2: నీ అడుగుల సవ్వడి ఉందీ నా గుండెలో ఊహూ నీ చల్లని రూపం ఉందీ నా కనులలో ఆ.. నాలోని సోయగమంతా విరిబూసెలే నాలోని సోయగమంతా విరిబూసెలే మనకోసం స్వర్గాలన్నీ దిగివచ్చెనులే చరణం 3: అందాలా పయ్యెద నేనై ఆటాడనా కురులందు కుసుమం నేనై చెలరేగనా నీ చేతుల వీణను నేనై పాట పాడనా నీ పెదవుల గుసగుస నేనై పొంగిపోదునా

ఎవరో ఒకరు.. ఎపుడో అపుడు. ఎవరో ఒకరు.. ఎపుడో అపుడు.. ఎవరో ఒకరు ఎపుడో అపుడు నడవరా ముందుగా అటో ఇటో ఎటో వైపు అటో ఇటో ఎటో వైపు..ఆఆఆఆఆఆ....ఆఆఆ మొదటివాడు ఎప్పుడు ఒక్కడే మరీ... మొదటి అడుగు ఎప్పుడు ఒంటరే మరీ.. వెనుక వచ్చు వాళ్ళకు బాట అయినది ఎవరో ఒకరు ఎపుడో అపుడు నడవరా ముందుగా అటో ఇటో ఎటో వైపు... అటో ఇటో ఎటో వైపు.. కదలరు ఎవ్వరు వేకువ వచ్చినా అనుకొని కోడి కూత నిదరపోదుగా జగతికి మేలుకొలుపు మానుకోదుగా మొదటి చినుకు సూటిగా దూకి రానిదే మబ్బు కొంగు చాటుగా ఒదిగి దాగితే.. వాన ధార రాదుగా నేల దారికి ప్రాణమంటు లేదుగా బ్రతకటానికి ఎవరో ఒకరు ఎపుడో అపుడు నడవరా ముందుగా అటో ఇటో ఎటో వైపు అటో ఇటో ఎటో వైపు.. చెదరకపోదుగా చిక్కని చీకటి మిణుగురు రెక్క చాటు చిన్ని కాంతికి దానికి లెక్క లేదు కాళరాతిరి పెదవి ప్రమిద నిలపని నవ్వు జ్యోతిని రెప్ప వెనక ఆపని కంటి నీటిని సాగలేక ఆగితే దారి తరుగునా జాలి చూపి తీరమే దరికి చేరునా ఎవరో ఒకరు ఎపుడో అపుడు నడవరా ముందుగా అటో ఇటో ఎటో వైపు అటో ఇటో ఎటో వైపు.. యుగములు సాగినా నింగిని తాకక ఎగసిన అలల ఆశ అలిసిపోదుగా ఓటమి ఒప్పుకుంటు ఆగిపోదుగా ఎంత వేడి ఎండతో ఒళ్ళు మండితే అంత వాడి ఆవిరై వెల్లి చేరదా అంత...

ఓ మహాత్మా , ఓ మహర్షి ఓ మహాత్మా , ఓ మహర్షి ఏది చీకటి, ఏది వెలుతురు ఏది జీవితమేది మృత్యువు ఏది పుణ్యం, ఏది పాపం ఏది నరకం, ఏది నాకం  ఓ మహాత్మా , ఓ మహర్షి ఏది సత్యం, ఏదసత్యం ఏదనిత్యం, ఏది నిత్యం ఏది ఏకం, ఏదనేకం ఏది కారణమేది కార్యం ఓ మహాత్మా , ఓ మహర్షి ఏది తెలుపు, ఏది నలుపు ఏది గానం, ఏది మౌనం ఏది నాది, ఏది నీది ఏది నీతి, ఏది నేతి నిన్న స్వప్నం, నేటి సత్యం నేటి ఖేదం, రేపు రాగం ఒకే కాంతి ఒకే శాంతి ఓ మహాత్మా , ఓ మహర్షి ____శ్రీశ్రీ 

పొలాలనన్నీ , హలాల దున్నీ , ఇలాతలంలో హేమం పిండగ ----- జగానికంతా సౌఖ్యం నిండగ ----- విరామ మెరుగక పరిశ్రమించే , బలం ధరిత్రికి బలికావించే , కర్షక వీరుల కాయం నిండా కాలవ కట్టే ఘర్మ జలానికి , ఘర్మ జలానికి , ధర్మ జలానికి , ఘర్మ జలానికి ఖరీదు లేదోయ్ ! నరాల బిగువూ , కరాల సత్తువ వరాల వర్షం కురిపించాలని , ప్రపంచ భాగ్యం వర్ధిల్లాలని ------ గనిలో , వనిలో , కార్ఖానాలో పరిక్లమిస్తూ , పరిప్లవిస్తూ , ధనిక స్వామికి దాస్యం చేసే , యంత్రభూతముల కొరలు తోమే, కార్మిక వీరుల కన్నుల నిండా కణ కణ మండే , గలగల తొణకే విలాపాగ్నులకు , విషాదాశ్రులకు ఖరీదు కట్టే షరాబు లేడోయ్ ! నిరపరాధులై దురదృష్టంచే చెరసాలలో చిక్కే వాళ్ళు ______ లోహ రాక్షసుల పదఘట్టనచ్చే కొనప్రాణంతో కనలేవాళ్లు _______ కష్టంచాలక కడుపుమంటలే తెగించి సమ్మెలు కట్టేవాళ్లు ______ శ్రమ నిష్పలమై , జని నిష్టురమై , నూతిని గోతిని వెదికే వాళ్ళు ____ అనేకులింకా అభాగ్యులంతా , అనాథలంతా , అశాంతులంతా ధీర్ఘశ్రుతిలో , తీవ్ర ధ్వనితో విప్లవ శంఖం వినిపిస్తారోయ్ ! కావున – లోకపుటన్యాయాలూ , కాల్చే ఆకలి , కూల్చే వేదన , దారిద్ర్యాలు , దౌర్జన్యాలూ పరిష్కరించే , బహిష్కరించే బాటలు తీస్తూ...

కొంత మంది కుర్రవాళ్ళు         రచన: శ్రీ శ్రీ కొంత మంది కుర్రవాళ్ళు పుట్టుకతో వృద్ధులు పేర్లకీ పకీర్లకీ పుకార్లకీ నిబద్ధులు నడిమి తరగతికి చెందిన అవగుణాల కుప్పలు ఉత్తమొద్దు రాచ్చిప్పలు నూతిలోని కప్పలు  తాతగారి నాన్నగారి భావాలకి దాసులు నేటి నిజం చూడలేని కీటక సన్యాసులు వీళ్ళకి కళలన్నా రసమన్నా చుక్కెదురు గోలచేసి అరవడ మొకటే వీళ్ళేరుగుదురు కొంత మంది కుర్రవాళ్ళు ముందు తరం దూతలు పావన నవజీవన బృందావన నిర్మాతలు బానిస పంథాలను  తలవంచి అనుకరించరు పోనీ అని అన్యాయపు పోకడలు సహించరు. వారికి మా ఆహ్వానం వారికి మా వందనం వారికి మా ఆహ్వానం వారికి మా వందనం

తెలుగు లిపి      తెలుగు లిపి ఇతర భారతీయ భాషా లిపులలాగే ప్రాచీన దక్షిణ బ్రాహ్మీ లిపినుండి ఉద్భవించింది. అశోకుని కాలంలో మౌర్య సామ్రాజ్యానికి సామంతులుగా ఉన్న శాతవాహనులు బ్రాహ్మీ లిపిని దక్షిణ భారతదేశానికి తీసుకొని వచ్చారు. అందుచేత అన్ని దక్షిణ భారత భాషలు మూల ద్రావిడ భాష నుండి ఉద్భవించినా వాటి లిపులు మాత్రము బ్రాహ్మీ నుండి పుట్టాయి. దక్షిణ భారతదేశములో బ్రాహ్మీ లిపి లో వ్రాసిన అక్షరములు మొదట భట్టిప్రోలు లో దొరికాయి. అచటి బౌద్ధస్తూపములో దొరికిన ధాతుకరండముపై మౌర్యకాలపు బ్రాహ్మీ లిపిని పోలిన లిపిలో అక్షరాలున్నాయి. ఈ లిపిని భాషాకారులు భట్టిప్రోలు లిపి అంటారు. దక్షిణ భారతదేశ లిపులన్నియూ ఈ లిపినుండే పరిణామము చెందాయి._ *ఆవిర్భావం* *1410లో శ్రీనాధకవి కాలమునాటి శాసనం*    తీరాంధ్రప్రాంతము, కృష్ణా నదీ తీరాన ఉన్న భట్టిప్రోలు గ్రామమందు క్రీ.పూ. 5వ శతాబ్దములో గొప్ప బౌద్ధస్తూపము నిర్మించబడినది. ఆ సమయములో బౌద్ధమతముతో బాటు మౌర్యుల కాలములో వాడుకలో నున్న బ్రాహ్మీ లిపి కూడా అచటకు చేరినది. ఈ లిపి దగ్గరలోనున్న ఘంటసాల, మచిలీపట్నం రేవుల నుంచి మొదలైన దేశాలకు కూడా చేరి అచటి లిపుల ఆవిర్భామునకు...

సంక్రాంతి సంస్కృతి సంప్రదాయాలు  తెలుగు ప్రజలు జరుపుకునే వ్యవసాయసంబంధ పండుగ సంక్రాంతి. రాయలసీమ ప్రాంత ప్రజలైన కదిరి ప్రజానీకం కూడా ఈ పండుగను మూడు రోజులపాటు ఘనంగా జరుపుకొంటారు. సూర్యుడు మకర రాశిలోకి ప్రవేశిస్తాడని భావించే రోజును మకర సంక్రాంతి పండుగగా జరుపుకుంటారు. పంటలు చేతికొచ్చిన సందర్భంలో ఇది రైతులు చేసుకునే ఆనందోత్సాహాల పండుగ. ఈ పండుగకు  అల్లుళ్ళను పిలిచి మర్యాదలు చేయడం ఒక ఆనవాయితీ గా ఉంది. సంక్రాంతికి ముందు రోజును భోగి పండుగ అంటారు. భోగి అంటే భోగ భాగ్యాలను అనుభవించే రోజు అని అర్థం. ఎలాగంటే పాడి పంటలు సమృ ద్ధిగా ఇళ్లకు వచ్చే కాలమిది. రెండో రోజును సంక్రాంతిగా, పెద్దలు పండుగగా, మూడో రోజును కనుమ పండుగ లేదా పశువుల పండుగగా జరుపుకుంటారు. భోగి పండుగ సాధారణంగా జనవరి 14 న జరుపుతారు. భోగి రోజున తెల్లవారక ముందే కుటుంబంలో ఆనంద కోలాహలం ప్రారంభ మవుతుంది. మనలో ఉన్న బద్దకాన్ని, అశ్రద్ధను, మనసులో ఉన్న చెడు తలంపులను ఈ భోగి మంటలలో వేసి ఈ రోజు నుండి నూతన ఆనంద, ఆప్యాయతలతో కూడుకొని ఉన్న జీవితాన్ని ప్రారంభించాలని మనసులో నిర్ణయించుకుంటారు. సూర్యోదయానికి ముందే నిద్రలేచి తలంటు స్నానాలు చే...